Zwiedzanie

„Ryzykowałem i  dałem schronienie nie dlatego, że byli Żydami, lecz dlatego, że byli prześladowani. Gdyby prześladowani byli Niemcy, postępowałbym tak samo. Mowa bowiem o ludziach, którzy zostali skazani, choć niczego złego nie zrobili. To było przerażające. Moim ludzkim obowiązkiem było im pomóc. Zwyczajna przyzwoitość.” Jan Żabiński Yad Vashem, 1965 rok.

W pokojach Willi została przywrócona atmosfera i klimat lat trzydziestych ubiegłego wieku (Willa została zbudowana jako mieszkanie służbowe w roku 1931).

W pierwszym pomieszczeniu warto przyjrzeć się kilku gablotom zawierającym interesujące okazy owadów. Są to bezcenne zbiory profesora Szymona Tenenbauma, światowej sławy entomologa narodowości żydowskiej, który w roku 1940 został wraz z rodziną zamknięty w warszawskim getcie. Całą swoją kolekcję liczącą ok. 500 tys. okazów zdążył powierzyć na przechowanie swojemu przyjacielowi – Janowi Żabińskiemu. Zbiór został przeoczony podczas rabunku Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego przez oddziały SS, a w 1944 roku, trzy tygodnie przed powstaniem warszawskim przeniesiono go do Muzeum Zoologicznego. Dyrektor Żabiński brawurową akcją zdołał wyprowadzić z getta i ukryć po aryjskiej stronie żonę i córkę profesora. Niestety sam Tenenbaum (podobno nie chciał wyjść zza murów) zmarł w getcie w roku 1941.

Na półkach zajmujących całą ścianę stoją świetnie zachowane książki dyrektora Żabińskiego, większość w języku niemieckim i większość o tematyce zoologicznej. W gabinecie na stoliku oryginalna popielniczka Jana Żabińskiego przekazana przez jego córkę. Na ścianach i na biurku rodzinne zdjęcia.

W salonie stoi fortepian. W czasach okupacji Antonina Żabińska siadała przy nim i grając różne utwory przekazywała nielegalnym lokatorom określone informacje. Najczęściej był to sygnał, że należy się ukryć.

W piwnicach, stanowiących niegdyś schronienie dla uciekinierów z getta, została zaaranżowana izba pamięci. Jest tu także salka poświęcona rzeźbiarce Magdalenie Gross. Pani Gross ukrywając się tu, wypełniała dłużące się godziny rzeźbiąc z gliny zwierzęcych mieszkańców ZOO. W piwnicach emitowane są dwa filmy: jeden przedstawia tchnącą życiem przedwojenną dzielnicę żydowską, drugi relacje na temat działalności państwa Żabińskich podczas okupacji.

Autorką aranżacji Willi jest znana scenografka Iza Chełkowska.

Willa jest udostępniona zwiedzającym przez cały rok. Dni powszednie zarezerwowane są dla grup zorganizowanych. Zwiedzanie może odbywać się w dowolnym terminie w godzinach otwarcia ZOO, po uprzedniej rezerwacji, której można dokonać dzwoniąc pod numer 601 266 564 lub wysyłając e-mail na adres: willa@zoo.waw.pl.

Wejście możliwe jest wyłącznie z przewodnikiem, grupa może liczyć do 15 osób. Willę mogą zwiedzać goście ZOO za dodatkową opłatą.